سنگ‌شکن در تجهیزات پزشکی: تکنولوژی نوین در درمان سنگ‌های کلیه
سنگ‌شکن در تجهیزات پزشکی: تکنولوژی نوین در درمان سنگ‌های کلیه
سنگ کلیه یکی از شایع‌ترین مشکلات دستگاه ادراری است که می‌تواند دردهای شدیدی را برای بیمار به همراه داشته باشد. خوشبختانه، با پیشرفت تکنولوژی در حوزه تجهیزات پزشکی، روش‌های درمانی مؤثرتری نسبت به گذشته در دسترس قرار گرفته‌اند. یکی از این روش‌ها، استفاده از دستگاه‌های سنگ‌شکن است. در این مقاله، با انواع دستگاه‌های سنگ‌شکن، نحوه عملکرد و مزایای آن‌ها آشنا می‌شویم.
سنگ کلیه چیست؟
سنگ کلیه، توده‌ای سخت از مواد معدنی و نمک‌هاست که در داخل کلیه یا مجاری ادراری تشکیل می‌شود. عواملی مانند کم‌آبی بدن، رژیم غذایی نامناسب، سابقه خانوادگی و برخی بیماری‌ها می‌توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند.
سنگ‌شکن چیست؟
سنگ‌شکن (Lithotripter) دستگاهی است که برای خرد کردن سنگ‌های کلیه، حالب یا مثانه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه‌ها با بهره‌گیری از انرژی خاص (امواج صوتی، لیزر یا پنوماتیک) سنگ‌ها را به قطعات کوچک‌تر تبدیل می‌کنند تا به راحتی از طریق مجاری ادراری دفع شوند.
انواع روش‌های سنگ‌شکنی:
1. سنگ‌شکنی برون‌اندامی با امواج شوک (ESWL)
پرکاربردترین و غیرتهاجمی‌ترین روش
استفاده از امواج شوک از خارج بدن برای خرد کردن سنگ
انجام در کلینیک یا بیمارستان بدون نیاز به جراحی
مناسب برای سنگ‌های کوچک تا متوسط
2. سنگ‌شکنی درون‌اندامی (TUL / RIRS)
از طریق دستگاه آندوسکوپیک از راه مجرا به محل سنگ می‌رسند
لیزر هولمیوم برای خرد کردن سنگ‌ها استفاده می‌شود
مناسب برای سنگ‌های حالب یا کلیه‌هایی که ESWL موفق نبوده
3. سنگ‌شکنی از راه پوست (PCNL)
روشی نیمه‌تهاجمی برای سنگ‌های بزرگ یا مقاوم
ایجاد سوراخ کوچک در کمر برای دسترسی مستقیم به کلیه
انجام تحت بیهوشی در اتاق عمل
گاهی نیاز به ترکیب با روش‌های دیگر دارد
مزایای استفاده از دستگاه‌های سنگ‌شکن:
عدم نیاز به جراحی باز
درد کمتر و دوره نقاهت کوتاه‌تر
کاهش خطر عفونت و خونریزی
امکان انجام به‌صورت سرپایی در برخی موارد
دقت بالا در هدف‌گیری سنگ‌ها با حداقل آسیب به بافت اطراف
چه زمانی از سنگ‌شکن استفاده می‌شود؟
تصمیم برای استفاده از دستگاه سنگ‌شکن بسته به اندازه، محل و جنس سنگ، وضعیت کلی بیمار و سابقه درمانی او گرفته می‌شود. در مواردی که دارودرمانی یا رژیم غذایی کافی نباشد، یا سنگ باعث درد، انسداد یا عفونت شده باشد، پزشک ممکن است سنگ‌شکنی را پیشنهاد دهد.
آیا سنگ‌شکنی عوارض دارد؟
اگرچه سنگ‌شکنی یک روش نسبتاً ایمن است، اما ممکن است با عوارضی مانند درد، وجود خون در ادرار، عفونت یا نیاز به تکرار جلسه سنگ‌شکنی همراه باشد. بیشتر این عوارض خفیف و موقتی هستند.
سخن پایانی
تجهیزات سنگ‌شکن، نقش حیاتی در درمان سریع و مؤثر سنگ‌های کلیه ایفا می‌کنند و به عنوان یکی از دستاوردهای ارزشمند تکنولوژی در پزشکی شناخته می‌شوند. انتخاب نوع روش و دستگاه مناسب باید با مشاوره دقیق پزشک اورولوژی صورت گیرد تا بهترین نتیجه حاصل شود.
